– »Nesterenko, pokażcie miejsca, w których ty i śledczy zatrzymaliście się w Moskwie. Opowiedz o nocy, kiedy [Grigorij] Gołow (1922–1930) przybył do krematorium i zażądał, abyś wydał mu prochy [Grigorija] Zinowjewa (1883–1936) i [Lwa] Kamieniewa (Rosenfelda) (1883–1936).«
– »Jak myślicie, dlaczego obywatel Gołow zarządał od ciebie kul z prochów Zinowiewa i Kamieniewa?«
– „[…] Geinrich Jagoda (1891–1938) przez jakiś czas trzymał te kule w szufladzie biurka, jednak kiedy sam został zastrzelony, wspomniane artefakty przeniono do szuflady tow. Jeżowa, który jak wiecie, również skończył tak samo…”
„[…] W spadku po Jeżowie, kule zostały prawdopodobnie zaoferowane tow. [Ławrentijowi] Berii (1899–1953), lecz on, będąc człowiekiem nie tylko inteligentnym, co i – jak sądzę – przesądnym, odmówił ich przyjęcia…”
– „[Wasilij] Błochin (1895–1955) [1] zawsze strzela tak, że kula przechodząc z tyłu głowy (od dołu do góry) pozostawia nienaruszoną czaszkę. Kiedy wyrok wykonują jego pomocnicy, przygotowując zwłoki często muszę zbierać kawałki czaszki, co zajmuje dodatkowy czas. Jeśli muszę kremować piętnaście lub dwadzieścia ciał w ciągu nocy, nierozsądnie jest rozpraszać się tego rodzaju obowiązkami. Jednak nawet Błochinowi zdarzają się niewypały. Kilka lat temu zwłoki mężczyzny, które już ładowałem do pieca, zaczęły nagle wykazywać oznaki życia. Pewnie zajęty rutynową pracą Błochin oddał zły strzał tak, że kula nie trafiła w mózg, sam zresztą nie wiem. Błochin zastrzelił dziesiątki tysięcy skazańców, lecz mimo to nawet w jego przypadku konieczne były poprawki. Ogólnie rzecz ujmując, ten człowiek żył. Wydaje mi się jednak, że nie miał pojęcia, co się dzieje.”
„[…] Kiedyś przy butelce wódki Błochin opowiedział mi jak kułak Czazow, skazany przez Trójkę [NKWD], zdołał uciec przed egzekucją w Nowosybirsku, i jak przyjechał do Moskwy aby poskarżyć się na samowolę czekistów. Po złożeniu zeznań, podczas których twierdził, że został niesłusznie skazany, zabrano go na strzelnicę, uderzono w tył głowy kolbą i wrzucono do dołu z innymi półżywymi takimi jak on skazanymi. Wszyscy mieli zostać rozstrzelani przez – jak się okazało – leniwych enkawudzistów stojących na skraju rowu. I tak zrobiono. Gdy dla formalności wystrzelono kilka nabojów, podczas masakry Chazow nie poruszył się, co pozwoliło mu uciec. Prawdopodobnie uznając go za zmarłego, kaci nie oddali do niego dla pewności strzału, choć oczywiście powinni to zrobić, gdyż wielu udawało, że nie żyje w ten właśnie sposób.”
„Tak czy inaczej, kiedy komendanci odeszli, Chazow uciekł, najpierw z dołu, a potem z miasta. Po dotarciu do stolicy powiadomił moskiewskich śledczych o tym do jakich ekscesów dochodzi na prowincji w terenie. Po wysłuchaniu go moskiewscy śledczy zniechęceni, przede wszystkim pracą kolegów z Nowosybirska, doprowadzili chałturników do skazania, natomiast Chazow został ponownie rozstrzelany, lecz tym razem już na pewno. Odpowiedzialne zadanie powierzono najbardziej doświadczonemu katowi w Związku Sowieckim, tow. Błochinowi, i należy zauważyć moi drodzy, że Wasilij Michajłowicz nie zawiódł.”
„Pytam się Ciebie, jak długo pali się człowiek?” – fragmenty książki białoruskiego pisarza Saszy Filipenko [2] pt. „Kremator” [„Кремулятор”] (książka marzec / audiobook lipiec 2022) [3]. Treść opatra jest o archiwalne materiały dotyczące śledztwa NKWD w sprawie Piotra Iwanowicza Nesterenko (1885–1942), który w latach stalinowskich represji kierował krematorium [4] znajdującym się na terenie moskiewskiej nekropolii Donskoj. Przy tworzeniu powieści nieocenioną pomoc okazały: Stowarzyszenie Memoriał [5] i Muzeum Historii Gułagu [6].
Przypisy:
[1] Gen. mjr Wasilij Michajłowicz Błochin, który pobił rekord dokonując egzekucji średnio co trzy minuty przez 10 godzin dziennie, osiągnął swoisty rekord masowych morderstw w ciągu 28 dni zabijając 700 osób. Błochin, w odzieży ochronnej: „brązowej skórzanej czapce, długim skórzanym brązowym fartuchu, skórzanych brązowych rękawicach z mankietami powyżej łokci”, był członkiem grupy operacyjnej NKWD uśmiercającej Polaków z listy katyńskiej wiosną 1940 r. w Ostaszkowie.
Po śmierci Stalina, został pozbawiony stopnia generała. Zmarł na „zawał serca”, według innej wersji „popełnił samobójstwo”.
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BB%D0%BE%D1%85%D0%B8%D0%BD,_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B8%D1%85%D0%B0%D0%B9%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87_(%D1%87%D0%B5%D0%BA%D0%B8%D1%81%D1%82)
https://en.wikipedia.org/wiki/Vasily_Blokhin
https://pl.wikipedia.org/wiki/Wasilij_B%C5%82ochin
[2] https://en.wikipedia.org/wiki/Sasha_Filipenko
[3] https://www.livelib.ru/book/1006865098-kremulyator-sasha-filipenko
https://litres.pl/book/sasha-filipenko/kremulyator-67806672/
https://litres.pl/book/sasha-filipenko/kremulyator-67806672/read/
[4] https://bessmertnybarak.ru/books/donskoy_krematoriy/
[5] https://www.memo.ru/ru-ru/memorial/history/
https://www.memo.ru/en-us/
https://www.memo.ru/ru-ru/memorial/memorial-international-aims/
https://memohrc.org/ru
[6] https://gmig.ru/museum/history-and-mission/
https://gmig.ru/visitors/excursions/
https://gmig.ru/contacts/
Źródło:
https://meduza.io/feature/2022/07/30/ya-sprashivayu-tebya-za-skolko-sgoraet-chelovek?utm_source=twitter&utm_medium=main
Fot. Moskiewskie krematorium na terenie nekropolii Donskoj, gdzie pracował Piotr Nesterenko. Rok 1931. Biblioteka Amerykańskiego Towarzystwa Geograficznego Uniwersytetu Wisconsin w Milwaukee.
Brian Cat 