Władimir Wawiłow

Władimir Fiodorowicz Wawiłow (1925–1973) – rosyjski sowiecki kompozytor, gitarzysta rosyjskiej gitary siedmiostrunowej i lutnista. Autor wielu muzycznych mistyfikacji, które stały się współczesnymi arcydziełami muzyki klasycznej.

Biografia

Podczas tzw. Wielkiej Wojny Ojczyźnianej służył w wojsku; został zdemobilizowany z powodu kontuzji. Ukończył leningradzką Szkołę Muzyczną im. Nikołaja Andriejewicza Rimskiego-Korsakowa (1844–1908) [1] dla dorosłych w klasie gitary pod kierunkiem Piotra Iwanowicza Isakowa (1886–1958). W tym samym czasie studiował teorię muzyki i kompozycję w kole folklorystycznym Johanna Grigoriewicza Admoniego (1906–1979), przewodniczącego leningradzkiego oddziału Związku Kompozytorów Radzieckich.

Kariera muzyczna

W 1949 r. wraz z Lwem Filipowicem Andronowem (1926–1980) założył gitarowy duet gitar siedmio- i sześciostrunowej. W ich repertuarze znalazły się „Polka” [2] Siergieja Wasiljewicza Rachmaninowa (1873–1943) [3] i „Walc” Marie-Auguste Massacrié-Duranda (1830–1909), utwory Edvarda Griega (1843–1907), Claude Debussyʼego (1862–1918) [4], Isaaca Albéniza (1860–1909) [5]. Razem z towarzyszącymi wokalistkami, duet wykonywał także liczne rosyjskie romanse. Większość aranżacji opracowali sami muzycy.

W 1957 r. duet zdobył srebrny medal na międzynarodowym konkursie organizowanym w ramach Światowego Festiwalu Młodzieży i Studentów w Moskwie.

W roku 1970 Wawiłow nagrał płytę z muzyką lutniową przypisywaną różnym autorom, wśród której znalazła się „Suita na lutnie: Canzona and dance”, kompozycja przypisywana Francesco Canova da Milano (1497–1543).

Do melodii utworu, Anri Girszewicz Wołochonski (1936–2017) w 1972 r. napisał wiersz „Nad błękitnym niebem”. Pierwszym wykonawcą piosenki znanej jako „Złote miasto” był Aleksiej Lwowicz Chwostenko (1940–2004), wieloletni przyjaciel i współpracownik Anri Wołochonskiego. Piosenka zasłynęła w środowisku bardów i wielu z nich włączyło ją do swojego repertuaru. W 1975 r. utwór został wykorzystany w sztuce „Cyd” Pierreʼa Corneilleʼa (1606–1684) przez leningradzkie studio teatralne „Raduga”, gdzie usłyszał go Borys Borisowicz Grebenszchikow [6]. Piosenkę wykonał po raz pierwszy w marcu 1984 podczas koncertu w Charkowskim Uniwersytecie Państwowym. Umieszczona na ścieżce dźwiękowej w filmie „Assa” (1987), kompozycja zdobyła popularność w całym ZSRR.

Inny utwór z płyty „Muzyka lutniowa XVI-XVII wieku”, to „Suita na lutnię: Pavane i Galliard”, przypisywany Vincenzo Galileiemu (1520–1591). Na jego kawnie, do tekstu Anri Wołochonskiego, powstała piosenka „Koń porwał ukochaną”.

W piątej dekadzie życia Władimir Wawiłow zachorował na raka trzustki. Mimo przeprowadzonej operacji, w wyniku zaawansowanej choroby 11 marca 1973 r. kompzytor zmarł. Nabożeństwo żałobne odbyło się w Soborze Morskim pw. św. Mikołaja Cudotwórcy i Objawienia Pańskiego w Petersburgu. Został pochowany na Cmentarzu Miejskim w Pawłowsku, na przedmieściach Petersburga.

Ave Maria

Pierwszą wykonawczynią „Ave Maria” była Lidia Orłowa, kolejną zaś Nadjeżdża Pawłowna Drozdowa-Wajner. W 1972 r. zespół wykonujący utwór został zaproszony do Rygi na występ w katedrze Dome. Niestety w dniu wyjazdu organista Marek Szahin wysiadając z taksówki pod dworcem kolejowym nagle zmarł. Nie było nikogo kto mógłby go zastąpić. Mimo, iż wydawało się, że wszystko się wtedy rozpadło, muzyka przetrwała. W 1975 r. sowiecka wytwórnia fonograficzna „Miełodija” wydała album mezzosopranistki Iriny Pietrownej Bogaczjowej „Starodawne arie”, gdzie „Ave Maria” przypisano autorstwu Giulio Cacciniemu. W 1987 r. kompozycję wykonała Irina Konstantinowna Archipowa (1925–2010). Autorem nowej aranżacji został organista Oleg Grigoriewicz Janczenko (1939–2002).

W 1995 r. „Ave Maria” znalazła się na pierwszej płycie łotewskiej sopranistki Inessy Galante pt. „Debiut” nagranej w Rydze. Dzięki temu wykonaniu świat mógł zapoznać się z wybitnym dziełem radzieckiego kompozytora.

„Ave Maria” w interpretacji Tatiany Kolesowej, mieszkanki Galicza w obwodzie korstromskim w Federacji Rosyjskiej, wykonane na fisharmoni 24 grudnia 2022 r., znajduje się na jej kanale w YouTube.

Kompozytor

Dopiero po śmierci Wawiłowa wyszło na jaw, że był on kompozytorem. Każdy, kto opracowywał jego biografię, nie skupiał się na fakcie, że od 1952 r. studiował teorię muzyki i kompozycję pod kierunkiem Johanna Admoniego. Wiedziało o tym jedynie kilka osób.

Odkrycia rozpoczęły się po przestudiowaniu tekstów i melodii z płyty „Muzyka lutniowa XVI-XVII wieku”. Muzykolodzy ze względu na stylistykę epoki w której tworzyli Francesco da Milano i Giulio Caccini stwierdzili niemożność przypisania im tych utworów. Rozmowy z krewnymi i przyjaciółmi Wawiłowa ukazały, iż autorem tych prac był on sam. Jego córka Tamara, historyk sztuki, powiedziała:
– „Ojciec był pewien, że prace nieznanego samouka o banalnym nazwisku „Wawiłow” nigdy nie zostaną opublikowane w ZSRR. Dla niego było czymś o wiele ważniejszym niż sława jego imienia, to aby jego muzyka stała się znana.”

Według Władimira Geizela Zeeva [7], który po trzyletnim śledztwie w 2005 r. opublikował esej „Historia jednej pieśni” na temat mistyfikacji Wawiłowa, uważa, iż muzyk pracujący dla studia Sojuzmultifilmu, jest także autorem muzyki do wielu radzieckich kreskówek.